Tuesday, November 5, 2013

Ritual Toraja

ADA’ TORAYA
Ia tu ada’ toraya den da’dua uluanna iamo tu Rambu  Tuka’ na Rambu Solo'

latu Rambu Tuka’den ba’tu pira-pira enda’na:
Dipemassangi lako kita, iatu rambu tuka’ diparanduk diongmai bitti’na sealengan kapuanna:
Mangoting
Mangoting battuananna melambeki’ lako To Tumampata lamemala’ ke natarimai tu pelakunta ba’tu pelambeta
 Mattado’ Tallo’
Mattado’ tallo; Umpatamaki’ barra’ sola tallo’ manuk tama bi’tak na ditoke’ doa banua na iake dirasa kumua  ditarimasia tu pelakunna (pangotingta) namane dinasu tu tallo’ sola barra’ na dipa’pakandean.
Ma’manuk Tungga’
Ma’manuk tungga’ iamatu untunu manuk misa’ keditarimai tu pelambeta mangka umpa’pakandean tallo’. Biasanna iatu manuk misa’ ditunu iamotu manuk karurungdisanga umpakande Ampu  Padang.
Ma’manuk Tallu
Susi duka bangsia tu ma’mmanuk misa’ keditarimai namane dipalako tu manuk tallu. Iatu tunu iamo tu manuk karurung lu lako ampu padang, manuk rame lulako indo’ Karanganan na manuk bolong lulako todolo.

      Ma’Manuk Pitu
Iate disangan ma’manuk pitu disangaduka ma’palanganpara (ma’kurre sumanga’). Iatu manuk pitu disanga manuk mapia bulu belanna pitu rupanna tu dipake memala’ lan rambu tuka’ iatu pitu rupanna manuk iamotu: manuk karurung, rame, bolong, sella’, lappung, bakka’, sendana (tallu uni’) na busa’.

      Ma’Bai Tungga’
Ma’bai tungga’ disanga duka massuru’kale. Dipogau’ tu massuru’ kemintu’ tumangkanna dipogau untunu manuk kedirasai kumua ditarima nasang tu pelambeta pura lendu’.

      Ma’Bai Tallu
Tallu bai ditunu sisambung duka bangsia tu bai tungga’. Battuananna kumua apa tu manka di pogau’ ma’bai tungga’ ditarima duka disangann duka massurak. Iatu ma’bai tallu ba’tu massurak disangan duka ma’piak biang.

      Ma’Bai Lima
Ma’bai lima iamotu lima bai ditunu lan ianna tedisanga duka massura’ tallang biasaduka disanga mattangsu, disanga duka ma’paisung Mangoto’ Bua’.

      Ma’Bua’ Sangbongi
Ma’bua’ sangbongi iamo tampakna pemala’ paling madao tupura di pogau’. Ma’bua’ Sangbongi indete disanga duka ma’bua’ rapu apa anna dipasirondong bangunan banua Tongkonan  disangan duka to Merauk’.

1    Ma’Bua’ Sundun (ma’pasipoloan)
Iatu ma’bua’ sundun dipogau’ sisola Rambu Solo’ (Ma’pasipoloan). Disanga Ma’pasipoloan bellanna dao banua Ma’bua’ tau dae lindo banua na ma’tomate tau lo’ pollo’ banua. Ada’ iate disangan duka ada’ sanda saratu’ battuananna saratu’ tumintu’ rupanna tedong bonga, doti, puyu’, nasenga’-senga’na. Tarru’ kapua angkoso’na iamotu na tae’ tau umpoga’i.

Den ba’tu pira-pira uluanna tu disanga rambu tuka’ iamoto :
a.       Ma’bua’ Sangbongi
(Bua’ Rapu, Merauk).
b.      Ma’bua pare
c.       Makku’ku
d.      Ma’bugi’
e.       Ma’pakorrong
f.       Ma’bulung Pare
g.      Ada’ Rampanan Kapa’
h.      Mangrara Papa

Ia tu Rambu Solo’ sama ulanna Rambu Tuka’ :
1.      Todi Kambuturan padang (Todadi Rara)
2.      TodiPasariri Buria’ Manuk (didedekkan Palungan Bai)
3.      Todi Bai Tungga’
4.      Todi bai Tallu
5.      Tedong Misa’ (Dibukbuk Tedong todisondangan
6.      Todi Petttallu (Dibatu Dapo’)
7.      Todi Pelima (Dipasangbali Limanna)
8.      Todi Pandan (Bongi Tododolo)
a.       Dipekasera (Dirondon Alang, Dipasikoko’ datte’na) 9-11 Tedong
b.      To dibawa lako Padang (Songlo’ Melambi’) 12-15 Tedong
c.       To dibawa Lako Padang (Songlo’ karuen) 16-23 Tedong
d.      Todirapai’ 24-26 Tedong
e.       To Dipantunuan Pia Dipetallu 27-44 Tedong
f.       To Dipantunuan Pia di Pelima 45-80 Tedong
g.      To dipantunuan Pia di Pekasera 81 Tedong (Sapu Randanan)
9.      To Dipasipoloan (Ma’Bua’ Sundun/ Aluk Sanda Saratu’)


0 komentar:

Post a Comment